3 września 1939r. niebo nad Orawką stało się świadkiem tragedii polskiej załogi z 24 Eskadry Rozpoznawczej. Około 8 rano sześć samolotów typu PZL 23 B „Karaś” pod dowództwem por. obs. Aleksandra Paszkowskiego rozpoczęło atak. Bombardowanie to znacznie opóźniło niemiecki atak. Niestety jeden z „Karasi”, został trafiony przez nieprzyjacielskie działo przeciwlotnicze z Jabłonki, spadł kilkaset metrów od kościoła w Orawce. Polegli ppor. obs. Tadeusz Prędecki i kpr. Rudolf Widuch, trzeci z lotników plut. Aleksander Rudkowski, zdołał wyskoczyć ze spadochronem, ciężko ranny dostał się do niewoli. Ciała poległych lotników pochowano w miejscu katastrofy, a następnie ekshumowano i przeniesiono na cmentarz parafialny w Orawce. Miejsce ich wiecznego spoczynku upamiętnia nagrobek w formie krzyża maltańskiego.
Z inicjatywy Wójta Gminy Jabłonka Antoniego Karlaka w 75. rocznicę tych tragicznych wydarzeń odnowiono pomnik poległych lotników. 3 września 2014r. nastąpiło uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika. Uroczystość rozpoczęła Msza św. w intencji lotników w kościele p.w. Jana Chrzciciela w Orawce koncelebrowana przez księdza proboszcza parafii Orawka Tadeusza Dąbrowskiego oraz księdza dziekana Kazimierza Czepiela. Dalsza część uroczystości odbyła się przed grobem lotników z posterunkiem honorowym i Wojskową Asystą Honorową 8. Bazy Lotnictwa Transportowego w Krakowie pod dowództwem kapitana Stanisława Gałana. W uroczystości uczestniczyły poczty sztandarowe: Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa, Podhalańskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej, szkół z Gminy Jabłonka, OSP Orawka.
Po odegraniu hymnu RP głos zabrał główny organizator Wójt Gminy Jabłonka Antoni Karlak. Następnie wysłuchano krótkich wystąpień Posłów na Sejm RP Andrzeja Guta-Mostowego i Edwarda Siarki, por.pilota Leszka Mańkowskiego w imieniu Seniorów Lotnictwa oraz przyjaciela Aleksandra Rudkowskiego, Andrzeja Chytkowskiego. Po przemówieniach nastąpiło uroczyste odsłonięcie odnowionego pomnika, którego dokonali: Wójt Gminy Jabłonka Antoni Karlak, ksiądz proboszcz parafii Orawka Tadeusz Dąbrowski, Prezes Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa por.pilot Leszek Mańkowski, pani Elżbieta Widera z rodziny kpr. Rudolfa Widucha. Następnie złożono urnę z ziemią z grobu pilota Aleksandra Rudkowskiego. Ziemię z grobu Aleksandra Rudkowskiego, pilota, który zdołał opuścić zestrzelony samolot nad Orawką 3 września 1939r., pobrano dnia 25 sierpnia 2014r. w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim. Osoby, które pobrały ziemię, Wójt Gminy Jabłonka Antoni Karlak, Prezes Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa Leszek Mańkowski, Prezes Żeńskiego Koła Związku Żołnierzy Wojska Polskiego Krystyna Barbara Kurpisz, ppłk pilot. Szczepan Kurpisz oraz Andrzej Chytkowski, uroczyście umieścili urnę z ziemią z grobu Aleksandra Rudkowskiego na płycie pomnika. W ten sposób symbolicznie połączyła się załoga Karasia z 24 Esk Liniowej.
Kolejnym bardzo doniosłym punktem uroczystości było poświęcenia pomnika. Poświęcenia pomnika dokonał ksiądz proboszcza parafii Orawka Tadeusz Dąbrowski. Kapitan Maciej Nojek-oficer prasowy odczytał Apel Pamięci. Oddaniem salwy honorowej uczczono pamięć polskich lotników poległych w Orawce i wszystkich polskich żołnierzy, którzy zginęli na frontach II wojny światowej. Później złożono wieńce i wiązanki złożenie wieńców. Wieniec składali Wójt Gminy Jabłonka Antoni Karlak, Poseł na Sejm RP Andrzej Gut-Mostowy i Poseł na Sejm RP Edward Siarka, następnie Stowarzyszenie Seniorów Lotnictwa Wojskowego o/Kraków i Krakowski Klub Seniorów Lotnictwa, w imieniu mieszkańców Orawki wieniec składali sołtys wsi Józef Kwaśnica, Andrzej Polaczek i Jan Głusiak, wieniec również złożyła rodzina kaprala Rudolfa Widucha i Starosta Nowotarski Krzysztof Faber. Przewodniczący Rady Gminy Jabłonka Eugeniusz Moniak, posłowie Andrzej Gut – Mostowy i Edward Siarka oraz Starosta Nowotarski Krzysztof Faber zapalone znicze. Nastąpiło odprowadzenie Wojskowej Asysty Honorowej i pocztów sztandarowych. Oprawę muzyczną uroczystości przygotowała Orkiestra Dęta OSP z Jabłonki.
Następnie goście przeszli do szkoły w Orawce. Wszystkich zebranych przywitała pani dyrektor ZS w Orawce Maria Fifańska i zaprosiła na spektakl upamiętniający 75-rocznicę wybuchu II wojny światowej w wykonaniu dzieci z Zespołu Szkół w Orawce. Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie odnowionego grobowca polskich lotników było z pewnością wielką lekcją patriotyzmu, wydarzeniem, które przeszło do historii Orawy.
Źródło: portal internetowy Gminy Jabłonka
